Deze periode kregen wij geen kunstgeschiedenis meer van Peter Smeeds, maar van Bert Veldhuis.
Voor deze docent moeten we een samenvatting maken van het boek, een moderne museum bezoeken, aantekeningen van de les inleveren en elke les aanwezig zijn. Als deze punten telde mee bij het eindcijfer.
Daarnaast moesten we 600 afbeeldingen uit ons hoofd weten en natuurlijk het boek.
ik vond dit onderwerp erg interessant. Ik vind het alleen wel erg jammer dat we er zo snel door heen zijn gegaan en dat we in één keer zoveel afbeeldingen moeten weten.
Ik wil later een goede docent worden en dan wil ik wel weten waar ik over praat als ik kunstgeschiedenis moet geven.
De toets heb ik voldoende gemaakt.
woensdag 12 mei 2010
Voor het gedeelte over Romeinen moesten we net als bij de grieken een tentamen maken ( die ik trouwens voldoende heb behaald) en een icongrafie opdracht. Hieronder staat de opdracht uitgelegd en daaronder is mijn uitwerking te vinden.
Ik had het verhaal: Kronos verslindt zijn kind(eren) gekregen. Dit vond ik wel een leuk onderwerp omdat ik die week al geconfronteerd was met het schilderij en mezelf afvroeg wat het uitbeelden. Toevallig he:)!
Iconografie klassieken dbkv 2009-2010
De opdracht:
- Kijk in de lijst van taferelen wat jouw onderwerp is en:
- Vertel kort samengevat in eigen woorden wat het verhaal is m.b.t. het betreffende tafereel
- Zoek een afbeelding (kunsthistorisch) van genoemd tafereel (hoeft niet uit de klassieke oudheid te zijn)
- Maak een volledige pre-iconografische beschrijving, in eigen woorden en correct Nederlands. Voeg afbeelding toe met vermelding van gegevens (kunstenaar, titel, jaartal, techniek, plaats waar werk zich bevindt)
- Maak een juiste iconografische analyse (dus met uitleg van attributen, symbolen, personificaties enz..)
- Geef de gevonden ‘bron(nen)’ van het verhaal/tafereel, dus de oorspronkelijke tekst, met verwijzing naar uitgave.
- Maak een vergelijking tussen de bron/het verhaal en de afbeelding (interpretatie van de maker)
- Voeg nog drie andere afbeeldingen toe van hetzelfde tafereel, ook met vermelding van gegevens (zorg dus dat het eenzelfde scène is uit het verhaal). Probeer één werk uit de moderne, eigentijdse kunst te vinden.
- Beschrijf welk van de gekozen werken jou het meest aanspreekt en waarom (met argumenten)
- Vermeld literatuur/bronnen en hoe je gezocht/gevonden hebt.
- Correct taalgebruik
- Lay-out
Iconografie opdracht.
Opdracht:
Kornos verslind zijn kind ( kinderen).
Naam: Eline Stevens. Klas: 1B DBKV. Datum: 12-09.
Docent: Peter Smeeds.
Vak: Kunst geschiedenis.
Vak: Kunst geschiedenis.
De Mythe over Kronos.
Kronos is de zoon van Ouranos en Gaea. Ouranos is de echtgenoot en de zoon van Gaea ( god van de aarde) Zij zijn samen het oudste goden paar en hebben leven geven aan vele mythologische figuren.
Ouranos was bang dat een van zijn vele zonen zijn positie over zou nemen, dus zorgde hij ervoor dat de kinderen nooit uit de schoot van Gaea konden komen. Gaea vroeg de titanen om hulp en liet in haar schoot ijzer ontstaan, maakte daarvan een scherpe zeis en gaf deze aan Kronos. Kronos gebruikte deze zeis om het geslachtsdeel van Ouranos af te snijden en deze in de zee te gooien. In de zee kreeg het geslachtsdeel van Ouranos een orgasme waardoor Afrodite ontstond ( uit het schuim geboren).
Doordat Ouranos nu vermikt was nam Kronos de positie van zijn vader over. Kronos trouwde met zijn zus Rheia.
Omdat een profetie had voorspeldt dat de kinderen van Kronos zijn positie zouden overnemen, besloot Kronos om al zijn kinderen te doden door ze op te eten.
Toen Rheia zwanger was van Zeus, besloot zij te vluchten naar Kreta en beviel daar van Zeus in een grot. Toen zij terugkeerde had zij een steen meegenomen met daar omheen een doek gewikkeld. Kronos dacht dat dit Zeus was en at de steen op.
Toen Zeus volwassen genoeg was besloot hij om de positie van zijn vader over te nemen doormiddel van vele gevechten die hij uiteindelijk overwon.
De Romeinen zien Kronos en Saturnus als één persoon. Saturnus is de oude Italiaanse god van de landbouw die in de loop der eeuwen ook de god van de tijd werd. Deze twee goden werden later gezien als één god. Kronos eet namelijk één van zijn zonen op, dit kan ook geïnterpreteerd worden als de god die de jeugd op eet. De tijd eet de jeugd op.
Bronnen lijst:
Bron: Helden en Goden, Lucia Impelluso, Ludion, ISBN: 90-5544-616-5
Bron: www.wikiepedia.nl
Bron: Peter Paul Rubens , auteur: Boersma, A, ISBN: 97-8905-662-327
Bron: www.wikiepedia.nl
Bron: Peter Paul Rubens , auteur: Boersma, A, ISBN: 97-8905-662-327
Peter Paul Rubens.
Maker: Peter Paul Rubens.
Titel: Saturnus verslind zijn zoon.
Jaar: 1636
Plaats: Madrid, Museo National Del Prado.
Bron: Helden en Goden, Lucia Impelluso, Ludion, ISBN: 90-5544-616-5
Titel: Saturnus verslind zijn zoon.
Jaar: 1636
Plaats: Madrid, Museo National Del Prado.
Bron: Helden en Goden, Lucia Impelluso, Ludion, ISBN: 90-5544-616-5
pre-iconografische beschrijving
Op de afbeelding is een man te zien met grijze haren en een baard. De man heeft een zeis in zijn ene hand en een kind in zijn andere hand. De man heeft het kind aan zijn mond gebracht en trekt met zijn mond aan de huid van het kind. Het kind heeft zijn mond open en hangt in de armen van het oudere figuur. De figuren zijn allebei naakt met een zwarte doek over de benen van het oudere figuur. De omgeving bestaat uit grijze rotsen en een grijze lucht, met in het midden drie gele sterren die verschillen van grote.
Iconografische beschrijving
Op de afbeelding is een zeis afgebeeld. Deze zeis is het instrument van de landbouw dat verwijst naar de God Saturnus. Ook is de zeis een symbool voor het instrument dat een einde maakt aan het leven van de mensen. De zeis word ook gezien als een stok waar Kronos op leunt, waardoor de toeschouwer Kronos interpreteert als een oude man. Hierbij helpen ook de grijze haren en de baard. Het zwarte kleed is het symbool van de dood.
Dit symbool bevestigt de Mythe van Kronos die zijn kinderen vermoord. De sterren staan symbool voor goedheid en gezondheid. Ik weet niet wat dit symbool te maken heeft met de mythe en of het wel relevant is voor de afbeelding. Mijn interpretatie is dat de sterren zijn afgebeeld, omdat Kronos het idee had dat als hij zijn kinderen op at het goede deed. Het kind in de armen van Kronos moet één van zijn zonen voorstellen, aangezien de mythe over het verslinden van zijn zonen gaat.
Vergelijking.
Rubens heeft een oude man die een kind verslind afgebeeld. Dit komt overeen met het verhaal waarin verteld werd dat Kronos een oudere man was die zijn kinderen op at. Rubens heeft Kronos afgebeeld met een zeis, ook dit komt overeen met het verhaal. Saturnus is de god van de landbouw. Deze word afgebeeld met een zeis. De zeis werd ook afgebeeld als een instrument die een einde maakte aan het leven. Het kind in de handen van de oudere man is in het verhaal een kind van Kronos.
Jaar: 1ste eeuw na Chr.
Waar: Capitolijns Museum, Rome.
Maker:
Waar: Capitolijns Museum, Rome.
Maker:
aansprekende schilderij en waarom.
Het schilderij dat mij het meest aanspreekt is de Cronos van Francisco de Goya. Ik vind dit schilderij het meest aansprekend, omdat het niet realistische is geschilderd, maar op een manier is geschilderd waardoor het een schokkend tafereel wordt.
Ik zag dit schilderij voor het eerst op de academie van Artez. Toen ik dit zag dacht ik: Wat is dat nou weer voor raar schilderij? Het wekte bij mij een gevoel van nieuwsgierigheid en tegelijkertijd afschuw op.
Ik schrok een beetje van het tafereel en wilde graag weten wat het verhaal er achter was. Door deze opdracht ben ik dat te weten gekomen en vind ik het schilderij nog interessanter geworden om naar te kijken. In vergelijking met de andere schilderijen, die dit tafereel hebben weergegeven, is de Kronos van Goya heel angstaanjagend en meer gruwelijker.
De ogen van Kronos zijn heel groot en daarmee heel sprekend. Kronos is niet meer een menslijk figuur maar lijkt meer op een monster. Ik denk dat het ook de bedoeling van de maker was om Kronos zo barbaars mogelijk af te beelden. Het verhaal word hierdoor spannender en angstaanjagender.
De ogen van Kronos zijn heel groot en daarmee heel sprekend. Kronos is niet meer een menslijk figuur maar lijkt meer op een monster. Ik denk dat het ook de bedoeling van de maker was om Kronos zo barbaars mogelijk af te beelden. Het verhaal word hierdoor spannender en angstaanjagender.
Bronnenlijst:
Bron: Helden en Goden, Lucia Impelluso, Ludion, ISBN: 90-5544-616-5
Bron: www.wikiepedia.nl
Bron: Peter Paul Rubens , auteur: Boersma, A, ISBN: 97-8905-662-327
Bron: http://www.durand-gallery.com/foyer.html
Bron: http://kunststad.nl/wordpress/wp-content/uploads/rhea-en-cronos.jpg
Bron: www.wikiepedia.nl
Bron: Peter Paul Rubens , auteur: Boersma, A, ISBN: 97-8905-662-327
Bron: http://www.durand-gallery.com/foyer.html
Bron: http://kunststad.nl/wordpress/wp-content/uploads/rhea-en-cronos.jpg
dinsdag 27 oktober 2009
tekst analyse
Kunstgeschiedenis Tekstanalyse.
Naam: Eline Stevens.
Klas: 1B DBKV
Datum: 16-10-2009
Docent: Peter Smeeds
Opdracht:
Kies een afbeelding uit hoofdstuk 4 en 5. Goed naar deze afbeelding kijken en hierover schrijven. Vervolgens de tekst lezen die bij de afbeelding hoort en woorden aanstrepen die je niet snapt en deze opzoeken.
Ik heb uit hoofdstuk 4 de afbeelding 4.9 gekozen. Omdat afbeelding 4.8 hier ook bij hoort heb ik deze hier een beetje bij betrokken.
Eigen geschreven stuk over de afbeelding 4.9.
Deze afbeelding ( 4.9 ) geeft de Archaïsch beeldhouwkunst weer. Op deze afbeelding is een Kouros weergegeven. Kouros is een term die word gebruikt om een type beeldhouwwerk uit de Oudgriekse beeldhouwkunst weer te geven.
Het woord Kouros betekend jonge man, deze beelden werden naakt afgebeeld omdat de man in deze tijd als belangrijkst werd beschouwd van beide geslachten. Hierdoor werd ook het ideale beeld voor de man vastgesteld. De juiste verhoudingen werden in de beelden verwerkt.
De tijd waarin deze beelden werden geboetseerd heet de Archaïsche tijd. Dit is de periode van ongeveer 800 tot 400 voor Christus. Dit zijn de eerste beelden van de Griekse cultuur. De beelden worden gebruikt om heilige te vereren.
De kouros is te herkennen aan zijn mannelijk naakt en aan de haren die achterover zijn gevlochten met kralen er in. De kouros heeft altijd de zelfde gezichtsuitdrukking, namelijk een glimlach. Ze hebben een loop houding, maar zijn voor de rest erg stijfjes. De kouros werd officieel gemaakt uit hout, maar later werd dit vervangen door marmer. Sommige wetenschappers denken dat de beelden werden beschilderd.
Naast de Kouros bestaat er ook de Koré ( 4.8 ). Dit is de vrouwelijke versie van het beeld. Zij heeft net als de Kouros de zelfde gelaatsuitdrukking, een glimlach. De haren zijn naar achter gevlochten, maar in tegenstelling tot de naakte Kouros draagt de Koré een gewaad. Op deze gewaden zijn nog verfresten te vinden, gouden vlakken zijn nog te zien op de gewaden.
De woorden die ik heb opgezocht:
Fenicische alfabet: Het Fenicische alfabet is een alfabet dat werd gebuikt door de Fenisciers. De Fenisciers is een cultuur dat tussen 1500 en 400 voor Christus de belangrijkste zeevaarders een handelaars waren van de middellandse zee. Het alfabet werd gebruikt om daarmee hun taal weer te geven. Het is minsten 300 jaar oud. Het Griekse alfabet is hier van afgeleid.
Helladische: De Helladische of Myceense beschaving was een belangrijke cultuur in Griekenland.
Citadel: vestiging stad.
Poëtische epigrammen: een kort bondig gedicht met een woordspeling.
Factorij: Een kleine nederzetting van waaruit handel werd gedreven.
Animisme: godsdienst die aan alles een ziel of magische kracht toekent.
Naturalistische stijl: is een stroming die de wereld als een natuurlijk beschouwd.
Symbiose: Het tot elkanders voordeel samenleven van verschillenden organisme is het dieren en planten rijk.
Terracotta: onverglaasd aardewerk. (bruinrood) .
Bronnen: www.Wikipedia.nl Krammers Nederland woordenboek.
Opdrachten:
Heeft de tekst geholpen bij het begrijpen van de afbeelding?
De tekst heeft mijn meer te weten laten komen over de verschillenden details. Het gedeelte wat ik zelf wist is in dit boek meer getailleerd weergegeven. Dit zorgt ervoor dat ik het gene wat ik zelf al een beetje wist, meer in een verhaallijn kan plaatsen. Ook begrijp ik nu wat er voor de Kouros en Koré gebeurden en waardoor deze beelden op die manier zijn gebeeldhouwd. Door het boek begrijp ik ook meer van de samenleving van de Archaïsche tijd. De verschillenden begrippen die ik heb moeten opzoeken hebben hierbij geholpen.
Ja de tekst heeft geholpen bij het begrijpen van de afbeelding. Ik begrijp nu beter waardoor, waarom en waarmee de beelden zo zijn weergegeven.
Schrijf een nieuwe tekst bij de afbeelding.
Met de Archaïsche stijl word de periode van uit de late zevende eeuw tot begin de vijfde eeuw aangegeven. Deze term word gebruikt om een onderscheid te maken uit de daarop volgenden klassieken periode. De beelden uit deze periode zijn meer gevoeliger en menselijker dan uit de periodes daarvoor. De Egypte naren hebben een grote invloed gehad op de beeldende kunst van de Grieken. De Grieken zagen in Egypte de verschillenden beeldhouwkunst en architectuur van steen. Niet dat de Grieken dit hebben gekopieerd maar gebruikte deze wel als voorbeelden en stimulans. Ook is bijna zeker dat de Grieken de technieken van het bewerken van steen overnamen en deze toepasten op hun marmer, net als voortekening op het martiaal maken hebben de Grieken waarschijnlijk van de Egypte naren over genomen. De Archaïsche beelden bestaan uit de Kouros en de Koré. De Kouros ( 4.9) betekend jonge man. De kouros staat algemeen bekent als de Kouroi. In totaal zijn er meer dan honderd bewaard gebleven. Ze zijn in hoogte erg variërend. De kouros werd naakt afgebeeld. Dit omdat dan de verhoudingen van een menselijk figuur duidelijker zichtbaar waren.
Bij de Kouros word het gewicht verdeeld over twee benen die uit elkaar staan. ( alsof het beeld loopt). De romp is erg stijfjes. Het hoofd staat recht op de romp. De ogen kijken recht naar voren. De haren zijn strak naar achter gevlochten. De armen hangen stijfjes naast het lichaam en de handen zijn vuisten. Erg kenmerkend voor de Kouros is de glimlach. Hierdoor kunnen er verschillenden emoties geïnterpreteerd worden. Bij de Kouros ligt het accent op de brede schouders, het smalle middel, gespierde kuiten en boven benen en de ronde billen en dijen. De Kouros werden vaak in heiligdommen geplaatst, naast hun vrouwelijkere versie de Koré (4.8). Doordat de Kouros een jongen naakte man is kan deze zowel een god ( de goden hebben een eeuwige jeugd) als een menselijk figuur uitbeelden, atleten. Volgens wetenschappers waren de beelden beschilderd, dit is nog te zien op de Korés
De Koré is de vrouwelijke tegenhanger van de Kouros. Koré staat algemeen bekent als de Korai ( meisjes) In tegenstelling tot de naakte Kouros draagt de Koré een gewaad. Hierop zijn nog vele schilderingen te herkennen. Ook de Koré was een stijf figuur met een herkenbare glimlach die ook op de Kouros word aangetroffen. Haar haren zijn net als bij de Kouros naar achter gevlochten met naar voren twee vlechten die over haar schouders heen vallen. Sieraden en de geplooide gewaden geven een modieuze uitziende vrouw weer. De invloeden lijken te komen van de ivoren beeldjes uit het Nabije Oosten. Dit alles zorgt voor een hele nieuwe vorm van beeldende kunst, waarop latere beelden zijn geïnspireerd.
Naam: Eline Stevens.
Klas: 1B DBKV
Datum: 16-10-2009
Docent: Peter Smeeds
Opdracht:
Kies een afbeelding uit hoofdstuk 4 en 5. Goed naar deze afbeelding kijken en hierover schrijven. Vervolgens de tekst lezen die bij de afbeelding hoort en woorden aanstrepen die je niet snapt en deze opzoeken.
Ik heb uit hoofdstuk 4 de afbeelding 4.9 gekozen. Omdat afbeelding 4.8 hier ook bij hoort heb ik deze hier een beetje bij betrokken.
Eigen geschreven stuk over de afbeelding 4.9.
Deze afbeelding ( 4.9 ) geeft de Archaïsch beeldhouwkunst weer. Op deze afbeelding is een Kouros weergegeven. Kouros is een term die word gebruikt om een type beeldhouwwerk uit de Oudgriekse beeldhouwkunst weer te geven.
Het woord Kouros betekend jonge man, deze beelden werden naakt afgebeeld omdat de man in deze tijd als belangrijkst werd beschouwd van beide geslachten. Hierdoor werd ook het ideale beeld voor de man vastgesteld. De juiste verhoudingen werden in de beelden verwerkt.
De tijd waarin deze beelden werden geboetseerd heet de Archaïsche tijd. Dit is de periode van ongeveer 800 tot 400 voor Christus. Dit zijn de eerste beelden van de Griekse cultuur. De beelden worden gebruikt om heilige te vereren.
De kouros is te herkennen aan zijn mannelijk naakt en aan de haren die achterover zijn gevlochten met kralen er in. De kouros heeft altijd de zelfde gezichtsuitdrukking, namelijk een glimlach. Ze hebben een loop houding, maar zijn voor de rest erg stijfjes. De kouros werd officieel gemaakt uit hout, maar later werd dit vervangen door marmer. Sommige wetenschappers denken dat de beelden werden beschilderd.
Naast de Kouros bestaat er ook de Koré ( 4.8 ). Dit is de vrouwelijke versie van het beeld. Zij heeft net als de Kouros de zelfde gelaatsuitdrukking, een glimlach. De haren zijn naar achter gevlochten, maar in tegenstelling tot de naakte Kouros draagt de Koré een gewaad. Op deze gewaden zijn nog verfresten te vinden, gouden vlakken zijn nog te zien op de gewaden.
De woorden die ik heb opgezocht:
Fenicische alfabet: Het Fenicische alfabet is een alfabet dat werd gebuikt door de Fenisciers. De Fenisciers is een cultuur dat tussen 1500 en 400 voor Christus de belangrijkste zeevaarders een handelaars waren van de middellandse zee. Het alfabet werd gebruikt om daarmee hun taal weer te geven. Het is minsten 300 jaar oud. Het Griekse alfabet is hier van afgeleid.
Helladische: De Helladische of Myceense beschaving was een belangrijke cultuur in Griekenland.
Citadel: vestiging stad.
Poëtische epigrammen: een kort bondig gedicht met een woordspeling.
Factorij: Een kleine nederzetting van waaruit handel werd gedreven.
Animisme: godsdienst die aan alles een ziel of magische kracht toekent.
Naturalistische stijl: is een stroming die de wereld als een natuurlijk beschouwd.
Symbiose: Het tot elkanders voordeel samenleven van verschillenden organisme is het dieren en planten rijk.
Terracotta: onverglaasd aardewerk. (bruinrood) .
Bronnen: www.Wikipedia.nl Krammers Nederland woordenboek.
Opdrachten:
Heeft de tekst geholpen bij het begrijpen van de afbeelding?
De tekst heeft mijn meer te weten laten komen over de verschillenden details. Het gedeelte wat ik zelf wist is in dit boek meer getailleerd weergegeven. Dit zorgt ervoor dat ik het gene wat ik zelf al een beetje wist, meer in een verhaallijn kan plaatsen. Ook begrijp ik nu wat er voor de Kouros en Koré gebeurden en waardoor deze beelden op die manier zijn gebeeldhouwd. Door het boek begrijp ik ook meer van de samenleving van de Archaïsche tijd. De verschillenden begrippen die ik heb moeten opzoeken hebben hierbij geholpen.
Ja de tekst heeft geholpen bij het begrijpen van de afbeelding. Ik begrijp nu beter waardoor, waarom en waarmee de beelden zo zijn weergegeven.
Schrijf een nieuwe tekst bij de afbeelding.
Met de Archaïsche stijl word de periode van uit de late zevende eeuw tot begin de vijfde eeuw aangegeven. Deze term word gebruikt om een onderscheid te maken uit de daarop volgenden klassieken periode. De beelden uit deze periode zijn meer gevoeliger en menselijker dan uit de periodes daarvoor. De Egypte naren hebben een grote invloed gehad op de beeldende kunst van de Grieken. De Grieken zagen in Egypte de verschillenden beeldhouwkunst en architectuur van steen. Niet dat de Grieken dit hebben gekopieerd maar gebruikte deze wel als voorbeelden en stimulans. Ook is bijna zeker dat de Grieken de technieken van het bewerken van steen overnamen en deze toepasten op hun marmer, net als voortekening op het martiaal maken hebben de Grieken waarschijnlijk van de Egypte naren over genomen. De Archaïsche beelden bestaan uit de Kouros en de Koré. De Kouros ( 4.9) betekend jonge man. De kouros staat algemeen bekent als de Kouroi. In totaal zijn er meer dan honderd bewaard gebleven. Ze zijn in hoogte erg variërend. De kouros werd naakt afgebeeld. Dit omdat dan de verhoudingen van een menselijk figuur duidelijker zichtbaar waren.
Bij de Kouros word het gewicht verdeeld over twee benen die uit elkaar staan. ( alsof het beeld loopt). De romp is erg stijfjes. Het hoofd staat recht op de romp. De ogen kijken recht naar voren. De haren zijn strak naar achter gevlochten. De armen hangen stijfjes naast het lichaam en de handen zijn vuisten. Erg kenmerkend voor de Kouros is de glimlach. Hierdoor kunnen er verschillenden emoties geïnterpreteerd worden. Bij de Kouros ligt het accent op de brede schouders, het smalle middel, gespierde kuiten en boven benen en de ronde billen en dijen. De Kouros werden vaak in heiligdommen geplaatst, naast hun vrouwelijkere versie de Koré (4.8). Doordat de Kouros een jongen naakte man is kan deze zowel een god ( de goden hebben een eeuwige jeugd) als een menselijk figuur uitbeelden, atleten. Volgens wetenschappers waren de beelden beschilderd, dit is nog te zien op de Korés
De Koré is de vrouwelijke tegenhanger van de Kouros. Koré staat algemeen bekent als de Korai ( meisjes) In tegenstelling tot de naakte Kouros draagt de Koré een gewaad. Hierop zijn nog vele schilderingen te herkennen. Ook de Koré was een stijf figuur met een herkenbare glimlach die ook op de Kouros word aangetroffen. Haar haren zijn net als bij de Kouros naar achter gevlochten met naar voren twee vlechten die over haar schouders heen vallen. Sieraden en de geplooide gewaden geven een modieuze uitziende vrouw weer. De invloeden lijken te komen van de ivoren beeldjes uit het Nabije Oosten. Dit alles zorgt voor een hele nieuwe vorm van beeldende kunst, waarop latere beelden zijn geïnspireerd.
woensdag 23 september 2009
Abonneren op:
Posts (Atom)